หลังจากที่พระเจ้าอู่ทองได้ทรงสถาปนาอาณาจักรอโยธยาในปีพ.ศ. ๑๘๙๓ ความเจริญก็ไหลหลั่งมาสู่อาณาจักรแห่งนี้อย่างต่อเนื่อง แต่จะอย่างไร อโยธยาก็ยังมิได้เป็นปึกแผ่นมั่นคง เนื่องด้วยอาณาจักรที่รายรอบ ยังมิให้การยอมรับ อโยธยาจึงต้องแสดงแสนยานุภาพให้เป็นที่ประจักษ์ ด้วยการยกทัพตีเมืองสองแคว ซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านเข้าสู่หัวเมืองเหนือของอาณาจักรสุโขทัย การศึกในครั้งนี้ทำให้อโยธยาสามารถรวมสุโขทัยเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักร และทำให้ชนชาติไทยหลอมรวมเป็นปึกแผ่น
เมื่ออาณาจักรแผ่ขยาย พระเจ้าอู่ทองจึงทรงโปรดฯให้ตรา ”กฏหมายลักษณะพยานและกฎหมายลักษณะลักพา” ขึ้นเพื่อยังความสงบให้แผ่นดิน และสร้างระบอบการปกครองแบบ “เทวราชา” สำหรับปกครองคนหมู่มากรวมถึงโปรดให้ขุนนางและข้าแผ่นดินกระทำสัตย์สาบานในพระราชพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา
อาณาจักรอโยธยาในยุคแรกเริ่มนี้ มั่นคงเป็นปึกแผ่นได้ด้วยการร่วมแรงร่วมใจจากกษัตริย์สามพระองค์ คือ พระเจ้าอู่ทอง พระราเมศวรผู้เป็นพระราชโอรส และขุนหลวงพะงั่วซึ่งเป็นพระญาติข้างฝ่ายสุพรรณภูมิ เมื่อพระเจ้าอู่ทองเสด็จสวรรคต พระราเมศวรผู้ยังอ่อนพระชันษาได้ขึ้นครองราชย์สมบัติต่อ ทว่าเพียงไม่นาน ขุนหลวงพะงั่วผู้มีศักดิ์เป็นพระมาตุลา ก็ได้เข้ายึดอำนาจและปราบดาภิเษกเป็น “พระบรมราชาที่๑” ปกครองอโยธยาสืบต่อมา
